Jan Turpijn (Nieuwpoort)

De reuzendatabank krijgt een nieuw jasje!

De nieuwe reuzendatabank is binnenkort te raadplegen op de website van Histories vzw: https://historiesvzw.be

%AutoEntityLabel%
Volledige naam: 
Reuzengilde Jan Turpijn
Geslacht: 
Man

Organisatie

Beherende organisatie
(reuzengilde)
Contactgegevens
De Groote Maria (voorzitter)
Ollevierslaan 22 Veurne
8620 Nieuwpoort
0477 31 35 56

Geboorte

Bouwjaar
1926
Aanleiding
Ter nagedachtenis van de burgemeester die in 1489 vocht tegen de Fransen, Bruggelingen en Gentenaars.
De reus is gedoopt
De doop van Jan Turpijn greep plaats op Pinkstermaandag 1926, op het hoogste van de Hoogstraat, bij de herberg “In Breidel en Deconinck”, bij Fonds Butstraen. “Pette” was Pieto Weiss en “mette” was Nette Beschuyt. Peter en meter werden nadien iedere nieuwjaarsdag bedankt met een koekebrood, betaald uit de kas van de reuzengilde (gesticht in 1923). Door de jaren heen heeft Jan Turpijn al zijn meter en enkele peter’s verloren. In het heden is de nieuwe Peter de burgemeester van Nieuwpoort en de meter is Gerarda Legein.
Huidig burgemeester Geert Vanden Broucke is de peter van de reus.
De reus is ingeschreven in het geboorteregister.

Betekenis

Dit beeldt de reus uit
Geschiedenis
Verhaal achter de reus
Dit Beeldt de reus uit: De reus is het evenbeeld van de burgemeester van 1489 die tijdens het Beleg van Nieuwpoort alle vrouwen opriep om mee te helpen vechten met hun vermoeide mannen tegen de Fransen, Bruggelingen en Gentenaars. Samen vochten ze zo heldhaftig dat alle tegenstanders afdropen. Tot op heden is Jan Turpijn de Ambassadeur van Nieuwpoort. Jan Turpin I (1926 - 1940) Deze reus maakte in 1929 zijn eerste uitstap. Bij het doopsel ontving hij de naam van Jan Turpin, ter herinnering aan de Nieuwpoortse burgemeester, die tijdens het beleg van Nieuwpoort in 1489 door de Fransen, de Nieuwpoortse vrouwen ten strijde opriep om hun vermoeide mannen bij te staan. De Nieuwpoortse “dametjes” weerden zich zo heldhaftig dat de Fransen afdropen. De reus was ditmaal niet van de stad, en 90 jaar nadien is dit nog steeds het geval. De mannen van de reuzengilde hebben altijd hardnekkig geweigerd “hun” reus af te staan. Op 12 juni 1927 was Jan Turpin in de Grote Folklorische Stoet ingericht door Rotary Club Brussel. Het succes werd opnieuw enorm. De dagbladen betitelden hem meteen tot “Reus Der Reuzen”. Jan Turpin danste er voor de koning! De Brusselaars gingen zowaar op de knieen zitten om te weten hoe de reus vooruitging: zij telden er 48 benen ! Alle draden van tram- en telefoonleidingen dienden weggenomen te worden om Jan Turpin door te laten, dit wegens zijn grote gestalte: meer dan 10 meter ! Jan Turpin belandde in 1935 opnieuw in Brussel ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling. Hij reisde per ... Trein en danste er ondermeer voor een delegatie van Amerikaanse afgevaardigden. Die verzochten de dragers te mogen zien. Ze waren verstomd zoveel mannen van onder de rok van de reus te zien kruipen. Jan Turpin bleef drie weken aan de ingang van de Wereldtentoonstelling. Vooral het koperen masker, geboetseerd door de Nieuwpoortse beeldhouwer L. Willaert maakte indruk. De pruik was samengesteld uit zwarte paardestaarten. De reus woog ongeveer 750 kg en werd gedragen door 24 mannen. Hij was 10,40m hoog. Met zijn reuzenhoed rukte hij in 1937 de telefoondraden van bakker Lust (Kokstraat) af. Hij was verzekerd tegen brand en voor de burgerlijke verantwoordelijkheid. De dragers hadden dan nog afzonderlijk een persoonlijke verzekering. In 1940 viel de reus ten prooi aan het vuur, na een oorlogsbombardement. De kop in koper, die op een andere plaats was ondergracht bleef gelukkig gespaard. Jan Turpin II (1963 - heden) Na het officieel beëindigen van de 2e wereldoorlog werd onmiddellijk begonnen met de bouw van een reus, die nadien plechtig werd opgebrand in de havengeul tijdens een nachtfeest op 15 augustus 1948. In 1947 was men ondertussen al begonnen met de bouw van de reuzen Goliath II en Griete. Deze huwden in 1948 en kregen in 1985 een dochter Rosalinde. Beide reuzen zijn nu nog “actief” in Nieuwpoort. In het herdenkingsjaar “Nieuwpoort 800” (Nieuwpoort had in 1163 zijn stadskeure bekomen) herrees Jan Turpin. Zijn haren waren wit, niet door ouderdom: er waren onvoldoende zwarte paardenstaartenop dat ogenblik. Ondertussen heeft Jan Turpin zijn zwarte haren al terug. Het plechtig doopfeest had plaats op 1 september 1963. Peter was dr. Zwaenepoel en mevr. Werther Pelgrim werd meter. In 1963 werd ook een nieuwe vlag voor de gilde vervaardigd, naar het model van de uit 1936, maar in de vlammen vernielde, daterende vlag. Volgende slogan staat er op geborduurd: “Herleve ‘t Reuzenras, Nieuwpoort ‘t worde wat het was!”

Reuzengroep

De reus maakt deel uit van reuzengroep Reuzengilde Jan Turpijn
Deze groep telt 8 reuzen
De reus maakt deel uit van reuzenfamilie

Voortbewegen

De reus wordt gedragen
Er zijn 24 dragers nodig
De reus wordt begeleid door:
De mensen die de reus voortbewegen

Activiteiten

De reus gaat uit in Binnen- en buitenland
De reus neemt deel aan: Bij onze driejaarlijkse reuzenstoet in Nieuwpoort (eerstvolgend ein 2019), bij verschillende reuzenstoeten in binnen- en buitenland en in de kerstperiode siert hij de markt als kerstman
Manier waarop de reus beweegt
De reus buigt niet.
De reus danst.
De reus wordt niet begeleid door muzikanten
Er zijn geen andere rituelen verbonden aan de reus

Constructie

Afmetingen
De reus is 10,40 meter.
De reus weegt 750 kilo.
Hoofd
Het gebruikte materiaal is Koper.
Het haar is van paardenhaar.
Lichaam
Het gebruikte materiaal is Aluminium.
De armen zijn van Polyester.
Standaardkledij
De reus draagt Geel bovenlijf en groene rok
Andere kledij
De reus heeft ook Kerstman
Deze kledij is gemaakt door Maria De Groote.
Deze kledij wordt gedragen als In de kerstperiode.

Bewaarplaats

Staat van de reus
Uitstekend
Restauraties: 
De reus werd gerestaureerd in 2011 en 2016.
Dit is toen gebeurd: De Reus werd gerestaureerd in 2011, hierbij werden herstellingswerken aan het metaal verricht. In 2016 werden zijn hoofd en handen volledig hersteld.

Documentatie

Er is geen archief over de reus.
Publicaties
Alle info over de Reuzengilde en Jan Turpijn is terug te vinden op www.jan-turpijn.be. Wie nog extra info wenst of foto’s kan steeds mailen naar mail@jan-turpijn.be